آموزش کاشت بذر انواع پیاز در باغچه و گلدان
آموزش کاشت بذر انواع پیاز در باغچه و گلدان:
آموزش کاشت بذر انواع پیاز در باغچه و گلدان
معرفی پیاز:
پیاز با نام علمی Allium cepa گیاهی از خانواده نرگسیان یکی از سبزیجات پرمصرف در جهان بوده، پیاز قدمت بسیار طولانی ای دارد، اسناد به جا مانده از اهرام مصر نشان می دهد چند هزار سال قبل از میلاد مسیح در مصر کاشته می شده است و به عنوان غذای اصلی مصرف می شده است.
پیاز گیاهی دو یا سه ساله می باشد که قسمت زیرزمینی آن قابل مصرف می باشد و ساقه ی هوایی آن آبدار و توخالی بوده که کمتر مورد مصرف قرار می گیرد، در سال اول و با انجام غذاسازی گیاه پیاز زیر زمین تشکیل می شود و در سال دوم ساقه های گل دار ظاهر شده و برداشت بذر پیاز سفید آغاز می شود.
پیاز معمولاً به سه دسته روزبلند، روزمتوسط و روز کوتاه تقسیم می شود این ویژگی مشخص می کند که پیاز باید در چه فصلی کاشته شود به این صورت که پیاز های روز بلند در بهار که طول روز بلند بوده کاشته می شود و پیازهای روز کوتاه در اواخر تابستان و پاییز که طول روز کوتاه است کاشته می شود، رعایت این موضوع به تشکیل پیازهای با کیفیت تر می انجامد، طول روز کوتاه یعنی پیاز به نور کمتر و حرارت کمتر برای تشکیل سوخ (bulb) و غذاسازی دارد.
ساقه های پیاز معمولاً ۱۵ تا ۴۵ سانتی متر ارتفاع می گیرند، کشاورزان ساقه ها را هنگامی که بلند می شوند از ارتفاع حدوداً ۱۰ سانتی متری زمین قطع می کنند یا می شکنند تا انرژی گیاه صرف رشد قسمت های زیرزمینی شود و پیازهای درشت تری را تولید کند البته به طور کلی هنگامیکه پیاز بالغ میشود، ذخایر غذایی شروع به انباشته شدن در ته برگ و برجستگی پیاز میکنند.
پیاز به سادگی تکثیر می یابد و می توان آن را در فضای کوچک باغچه یا گلدان های سایز متوسط پرورش داد، البته پیاز به فراوانی یافت می شود و شاید انتخاب ایده آلی برای کاشت خانگی نباشد ولی همیشه به این نکته توجه داشته باشید که گیاهی که در منزل پرورش می دهید و از سلامت آبیاری و خاک و رشد آن اطمینان دارید با ارزش تر است.
در جهان سه کشور چین، هند، ایالات متحده آمریکا بزرگترین تولید کنندگان پیاز می باشند، در ایران متوسط برداشت پیاز در هر هکتار زمین تحت کشت ۱۰۰ تن است که در آذربایجان شرقی، اصفهان، مرکزی، فارس، خراسان، زنجان و جیرفت به طور تجاری و وسیع کاشته می شود.
آموزش کاشت پیاز:
مرحله ی اول انتخاب نوع و رقم پیاز با توجه به نیازهای شما و فصل کاشت است در ادامه به طور کامل دسته بندی های پیاز و ویژگی های آنان آورده شده است تا بتوانید به راحتی پیاز مورد کاشت خود را انتخاب کنید.
برای کاشت پیاز می توانید بذر پیاز یا پیازهای کوچک (پیازچه) را تهیه کنید و اقدام به کاشت نمایید، تکثیر پیاز از طریق کاشت پیازهای کوچک به سادگی انجام میشه فقط خاک رو به عمق ۱۰ سانتی متر گود کنید و پیازها رو در گودی قرار بدید و با خاک پر کنید و منتظر رشدشون بشید.
طبقه بندی پیازها:
طبقه بندی بر اساس رنگ:
- رنگ زرد یا قهوه ای مناسب سرخ کردن و پخت و پز ( کباب، شامی، سس، سوپ)
- پیاز قرمز یا ارغوانی مناسب خام خوردن (ترشی، سالاد و ساندویچ)
- پیاز سفید، تردترین و معمولاً تندترین (سالسا، چاشنی)
پیازهای ایرانی :
- سفید : پیاز سفید کاشان ، سفید قم
- قرمز : پیاز طارم ، ری ، آذر شهر
- صورتی : پیاز نوشهر
- بنفش : پیاز کهریزک
پیازهای آمریکایی :
- زرد : کُره زرد Yellow globe
- سفید : کره سوت پرت سفید South white globe
- قرمز : کره قرمز سوت پرت South port red globe
طبقه بندی پیاز بر اساس طول روز:
همانطور که گفته شد پیاز با توجه به نیازش به نور و دما به سه دسته روز بلند و روز کوتاه و روز متوسط تقسیم می شود.
۱٫پیازهای روز کوتاه :
پیازهای روز کوتاه به کمترین میزان روز نیاز دارند در نتیجه مناسب برای کاشت پاییزه بوده و در روزهایی با طول ۱۱ تا ۱۲ ساعت پیاز به خوبی تشکیل می شود و ۶ تا ۷ ماه بعد و در زمستان یا اوایل بهار برداشت می شود.
۲٫ پیازهای روز متوسط :
آب و هوای ملایم و معتدل برای کاشت این نوع پیاز مناسب است و در روزهایی با طول ۱۳ تا ۱۴ ساعت نیاز دارند و معمولاً این نوع پیاز در زمستان کاشته می شود و به ۵ تا ۶ ماه زمان برای رشد نیاز دارد و معمولاً در خرداد یا تیر ماه سال بعد برداشت می شود.
۳٫ پیازهای روز بلند :
این مدل پیازها به روزهای بلند و گرم نیاز دارند، روزهایی با طول ۱۶ ساعت که طولانی ترین روزهای سال می باشند برای کاشت و غده زنی این رقم پیازها مناسب است، این ارقام پیاز در مناطق معتدل سرد کاشته می شود، فصل کاشت بذر این ارقام اوایل بهار می باشد و در یک دوره ی ۶ ماهه قابل برداشت شده و در شهریور یا مهر ماه نیز برداشت می شود.
پیاز روز بلند در مناطق سردسیر و پیاز روز کوتاه در مناطق گرمسیر بهتر رشد می کنند.
پیاز معمولاً به دو روش و دو طریق کاشته می شود:
- کاشت از طریق سوخ (پیازهای کوچک)
- کاشت از طریق بذر
برخی کشاورزان کاشت از سوخ را به کاشت بذر ترجیح می دهند زیرا کاشت پیاز چه نسبت به بذر در شرایط نامناسب آب و هوایی مقاوم تر است، برای کاشت خانگی کاشت بذر مناسب تر است.
پیاز محصول فصل خنک است ولی در آب و هوای گرم نیز کاشته می شود و محصول دهی دارد، پیاز را به دو صورت کاشت مستقیم بذر و نشاء کردن تکثیر می کنند.
در روش دیگر که رایج نیست می توان ابتدا در سینی نشاء سوخ یا پیازهای کوچک را کاشت و پس از رشد و بعد از رفع سرما و یخ بندان آنها را به زمین اصلی و باغچه منتقل کرد.
دما:
پیازها باید با توجه به روز بلند یا روز کوتاه بودنشان در فصل مناسب کاشته شود تا رشد ایده آل داشته باشد، کاشت بذر در آّب و هوای سرد امکان پذیر نیست، دمای کاشت بذر پیاز باید حداقل ۱۲ درجه باشد، بذرها را می توان چند هفته قبل از بهار در خزانه یا محیطی گرم نشاء نمود و بهار به زمین اصلی منتقل کرد، برای کاشت خانگی در بهار یا پاییز بذرها را به صورت مستقیم بکارید.
آب و هوای سرد باعث تندی پیاز می شود در نتیجه پیازهایی که در جنوب ایران کاشته می شود معمولاً شیرین تر و ترد تر است.
پیاز در کل تحمل سرمای نسبی خوبی دارد ولی یخ بندان را تحمل نمی کند، بهترین دما برای رشد گیاه پیاز حدوداً ۲۵ درجه می باشد ولی در دماهای پایین تر و بالاتر را نیز رشد دارد.
پیاز برای رشد نیاز به نور مستقیم دارد و کاشت پیاز در سایه و نیم سایه نتیجه مطلوبی ندارد.
خاک:
خاکی که پیاز در آن کاشته می شود باید نیمه سبک باشد، ترکیبی از ماسه و رس و کود حیوانی که در پاییز به خاک اصلی اضافه نموده اید برای کاشت پیاز مناسب است، PH خاک تحت کشت پیاز بهتر است ۶ تا ۶٫۸ در نظر گرفته شود.
در فصل پاییز خاک باغچه را به عمق ۲۰ سانتی متر بیل بزنید و زیر و رو کنید و با کود حیوانی یا کمپوست مخلوط نمایید، برای کاشت در گلدان نیز از ترکیب خاک باغچه و کمپوست پوسیده می توانید برای کاشت بهره ببرید.
پیاز در خاک رسی و نیمه سنگین رشد بهتری نسبت به خاک های سبک دارد، خاکی با رس بالا برای کاشت پیاز مناسب است.
کاشت بذر پیاز:
برای کاشت در باغچه منزل بذر پیاز را به صورت مستقیم بعد از رفع سرما و در فصل مناسب که در بالا توضیح دادیم در ردیف هایی (خطوطی) به فاصله ی ۱۰ تا ۲۰ سانتی متر و بذرها را به فاصله ی ۲ تا ۶ سانتی متر از هم بکارید. در هر گود دو تا سه عدد بذر به عمق ۲ سانتی متر قرار می دهیم یا اینکه بذرها را در سینی نشاء یا گلدانی دیگر میکاریم و بعد از رشد و رسیدن به حداقل ۵ سانتی متر به زمین و باغچه به فواصلی که در بالا گفته شد انتقال می دهیم.
روش دیگر برای کاشت بذر به صورت ردیفی و دست پاش است به این صورت که به فواصل ۲۰ سانتی متر از یکدیگر شیارهای به عمق ۵ سانتی متر ایجاد می کنیم و بذر ها را در سرتاسر کف شیارها می ریزیم و سپس با خاک نرم بر روی بذر ها را به ارتفاع ۲ سانتی متر پر می کنیم، بعد از رشد پیاز ها گیاهان را به فواصل ۵ سانتی متر از هم تنک می کنیم.
بذر پیاز را می توان به صورت دست پاش نیز در باغچه همانند بذر سبزی و پیازچه کاشت ولی باید توجه داشت که برای اینکه پیازهای درشت تری داشته باشیم بعد از رشد بذرها گیاهان را به فواصل حداقل ۵ سانتی متر از یکدیگر تنک کنیم و گیاهان اضافی را به آرامی از خاک خارج کنیم.
برای کاشت بذر در گلدان نیز ابتدا گلدان را با خاک مناسب پر کنید و سپس بذرها را به صورت مستقیم به فواصل ۱ تا ۲ سانتی متر از یکدیگر در عمق ۲ تا ۳ سانتی متر بکارید، بعد از رشد پیازها گیاهان را به فواصل ۵ سانتی متر از یکدیگر تنک کنید و چند گیاه قوی تر را نگه دارید.
آبیاری:
بعد از کاشت بذرها بلافاصله زمین یا گلدان را به خوبی آبیاری کنید تا رطوبت به بذرهای زیر خاک برسد و تا قبل از جوانه زنی خاک مرطوب باشد تا بذرها تلف نشود و نشاء های قوی تری تولید شود، بعد از رشد گیاهان آبیاری را هر ۲ تا ۳ روز یک بار انجام دهید، البته بستگی به گرمای هوا دارد هنگامی که احساس کردید خاک خشک شده و گیاه نیاز به آبیاری دارد آبیاری کنید، آبیاری زیاد برای پیاز و ریشه های ان خوب نیست.
توجه داشته باشید که اگر پیاز خشکی نبیند و آبیاری منظم و مناسب داشته باشد کمتر تند می شود و پیاز شیرین تری را برداشت می کنید.
داشت:
حذف علف های هرز از همان ابتدا برای پیاز ضروری است، ریش های علف هرز به پیاز آسیب می زنند، هنگام حذف علف های هرز مراقب باشید ریشه های پیاز آسیب نبیند.
کود دهی:
برای کاشت خانگی در باغچه و منزل نیاز به مکمل کودی برای رشد نیست و همان کود حیوانی یا کمپوست که در ابتدای کاشت به خاک اضافه کردید کافی است، برای تقویت بیشتر گیاه می توانید از کودهای فسفر استفاده کنید این کود به تقویت قسمت زمینی پیاز که همان غده هاست کمک می کند می توانید از این کود قبل از کاشت بذر استفاده نمایید و کود را در عمق ۱۵ سانتی متری زمین بریزید و روی آن را با خاک پر کنید تا گیاه بعد از رشد از این کود استفاده کند.
برای تقویت بیشتر گیاهان پیاز بعد از رشد گیاهان می توانید از کودهای نیتروژن در هر ماه استفاده کنید.
مالچ پاشی:
برای حفظ رطوبت و کاهش آبیاری و عدم رشد علف های هرز می توانید پای بوته ها را با چمن زده شده یا کاه و کلش، تکه های سنگ و آجر، پلاستیک و… بپوشانید.
هر کدام از بوته های پیاز را می توان بیرون کشید. این پیازها رشدشان دیگر ادامه پیدا نمی کند.
زمان برداشت پیاز و بذر گیاه:
هنگامی که بخشی از غده پیاز از خاک بیرون زد برداشت پیاز برای مصرف پیاز سبز آغاز می شود.
معمولاً در فصل پاییز ساقه های پیاز زرد شده و از بین می روند و پوست خارجی پیاز در زیر خاک خشک می شود و برداشت آغاز می شود در این زمان برگ ها و ساقه ها را از پایه بشکنید و به زمنین نزدیک کنید، برای این کار می توانید بر روی زرعه پیاز قدم بزنید تا ساقه ها بشکند این کار باعث می شود انرژی بیشتری صرف غده زنی شود و به جای رشد ساقه ها غده پیاز رشد کند.
بعد از یک یا دو روز از انجام این کار برداشت شروع می شود، پیازها را به طور کامل از خاک خارج کنید.
اگر پیازها برداشت نشود قسمت میانی پیاز مجدد در فصل بهار شروع به برگ دهی می کند و در این بار ساقه های گل دهنده رشد می کنند و گلها تبدیل به دانه قابل کاشت شده، بعد از رسیدن بذرها می توان آنها را برداشت و برای کاشت سال بعد ذخیره نمود، گلهای پیاز معمولاً سفید و دانه های آن مشکی هستند.
خشک کردن پیازها:
پیازها را دو روز بعد از برداشت در آفتاب قرار می دهند تا خشک شود سپس به مدت یک ماه در انبار خشک منتقل می کنند تا به طور کامل خشک شود.
اگر انبارهای خشک کردن پیاز را دیده باشید خواهید دید که برای تبادل بهتر هوا و خشک شدن پیازها از توری استفاده می کنند.
در مدت خشک شدن باید بررسی شود تا پیازی خراب و پوسیده نشود زیرا پیاز های اطراف را نیز از بین می برد، در نتیجه هنگامی که خرابی مشاهده کردید پیازهای پوسیده را از پیاز های دیگر جدا و مصرف کنید.
تکثیر پیاز از طریق پیازهای کوچک:
روش ساده تر از بذر کاشت پیازهای کوچک است، با توجه به ویژگی های بالا پیاز مورد نیاز خود را انتخاب کنید، سپس خاک را مطابق مطالب بالا آماده کنید و پیاز ها رو به فواصل ۵ تا ۱۰ سانت متر در عمق ۱۰ ساتی متری خاک بکارید و منتظر باشید تا رشد کنه، همهی مراقبت ها هم همانند کاشت بذر انجام میشه که در بالا توضیح دادیم.
نکات تکمیلی آموزش کاشت بذر انواع پیاز در باغچه و گلدان:
در طول رشد ساقه هایی که بیش از حد بلند شده اند را از ارتفاع ۱۰ سانتی از سطح زمین قطع کنید.
اگر بذرها را نشاء کرده اید باید هنگام خروج از خزانه به محیط بیرون و گرم شدن هوای بیرون آنها را مقاوم کرد و به هوای بیرون عادت داد برای این کار نشاء ها را روزانه به مدت چند ساعت به محیط بیرون ببرید، یا اینکه روزی چند ساعت درب خزانه را باز بگذارید.
همچنین شروع به کاهش میزان آب کنید. همانطور که آنها را به فضای بیرون منتقل می کنید، آب کمتری باید دریافت کنند. باید آنها را به شرایط جدید، عادت دهید. پس به اندازه کافی آبیاری تا اینکه پژمرده نشوند.
هر چه فواصل بین بوته ها را کمتر در نظر بگیرید پیازی که برداشت می شود کوچک تر است زیرا فضای کافی برای رشد نداشته است، اگر فواصل را بیشتر در نظر بگیرید پیازها درشت تر خواهند شد.
معمولاً نشاء کاری پیاز بذر کمتری نسبت به کاشت خطی مصرف می کند، چیزی در حدود نصف یا کمتر.
در صورت تمایل برای تهیه بذر انواع پیاز کلیک کنید